Integracja sensoryczna

Integracja Sensoryczna SI to metoda uczenia się poprzez zmysły. Rozwijamy się i uczymy poprzez bodźce, które docierają do naszego ciała, właśnie dzięki narządom zmysłów. Zmysły dostarczają informacji o fizycznej kondycji naszego ciała i otoczenia wokół nas. Jest to nie tylko pięć najbardziej znanych zmysłów ( wzrok, dotyk, słuch, smak i węch), ale również propriocepcja (inaczej czucie głębokie - zmysł informujący mózg o położeniu ciała i jego ruchach) oraz układ przedsionkowy (zmysł równowagi). Integracja sensoryczna rozpoczyna się od pierwszych tygodni i miesięcy życia płodowego i najintensywniej przebiega pomiędzy 3 rokiem życia, a pierwszymi klasami szkoły podstawowej, ale możliwa i z powodzeniem stosowana jest również terapia dla dzieci starszych.

Zmysłami podstawowymi dla SI są:

• dotyk,
• układ przedsionkowy,
• propriocepcja

Terapia SI polega na aktywności i ćwiczeniach ruchowych stymulujących powyższe układy zmysłów. Terapia Integracji Sensorycznej jest zazwyczaj dla dziecka przyjemnością. Otoczenie terapeutyczne jest wyposażone w różnorodny sprzęt taki jak: zjeżdżalnie, platformy do huśtania, liny do wspinania, koła do wskakiwania, trapezy do huśtania. Dla dziecka terapia jest zabawą i może taką wydawać się dorosłym. Ale jest to jednocześnie ciężka praca, bo pod kierunkiem wykwalifikowanego terapeuty dziecko jest w stanie osiągnąć sukces, który prawdopodobnie byłby niemożliwy w całkowicie spontanicznej zabawie. Faktem jest, że wiele dzieci z problemami Integracji Sensorycznej nie potrafi bez pomocy bawić się efektywnie i w sposób zorganizowany. Podczas terapii dziecko będzie zachęcane i kierowane do wykonywania aktywności, które będą wyzwalać i prowokować odpowiednie, skuteczne reakcje na bodźce sensoryczne. W trakcie zajęć wykonywane będą odpowiednie dla Państwa dziecka aktywności dostarczające stymulacji przedsionkowej, proprioceptywnej oraz dotykowej. Stopień trudności tych aktywności będzie stopniowo wzrastać tak, aby wymagać od dziecka bardziej zorganizowanych i zaawansowanych reakcji. W trakcie terapii preferowane są ukierunkowane zabawy i aktywności swobodnie wykonywane przez dzieci, wyzwalające automatyczne reakcje sensoryczne, aniżeli instruowane, narzucone i ćwiczone konkretne reakcje na bodźce.

Jeżeli efekty terapii są pozytywne, dziecko jest w stanie w sposób bardziej efektywny automatycznie przetwarzać i wykorzystywać skomplikowane informacje sensoryczne. Prawidłowa integracja daje podstawę do rozwoju bardziej złożonych procesów, takich jak: percepcja wzrokowa i słuchowa, koordynacja wzrokowo-ruchowa, mowa, umiejętność czytania i pisania, koncentracja uwagi, a w konsekwencji dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej i dobry fundament do właściwych relacji z rodziną i otoczeniem w życiu codziennym dziecka.

Co to są zaburzenia przetwarzania sensorycznego?
Istnieje wiele czynników i zagrożeń powodujących, że rozwój integracji sensorycznej może zostać zaburzony. Mogą mieć swoje źródło w okresie życia płodowego, okołoporodowego, wczesnego dzieciństwa lub w czynnikach zewnętrznych. Jeżeli wystąpią nieprawidłowości w procesie przetwarzania i odbioru wrażeń zmysłowych, mówimy wówczas o zaburzeniach integracji sensorycznej. Nie może wytworzyć się wtedy właściwa podstawa, na której dziecko mogłoby budować dalsze, coraz bardziej złożone umiejętności psychoruchowe. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą przejawiać się u dzieci pod postacią różnych nieprawidłowych zachowań.

Przykłady objawów, które mogą wystąpić przy nieprawidłowym procesie integracji sensorycznej:

• Nadpobudliwość, nadruchliwość, słaba koncentracja uwagi,
• Obniżony próg bólu,
• Wrażliwość na światło, dźwięki, dotyk,
• Niechęć do kąpieli, mycia, czesania włosów, obcinania paznokci, włosów,
• Problemy z nauką pisania, czytania,
• Brak aktywności na placu zabaw,
• Strach przed huśtaniem się, kręceniem na karuzeli, choroba lokomocyjna,
• Nieśmiałość, apatyczność, wycofanie z kontaktów z rówieśnikami,
• Niechęć do jazdy na rowerze ,
• Problemy z utrzymaniem równowagi,
• Agresja wobec siebie lub wobec innych ,
• Opóźniony rozwój mowy ,
• Osłabione lub wzmożone napięcie mięśniowe ,
• Słaba świadomość ciała, problemy z orientacją w przestrzeni ,
• Trudności w dostosowywaniu się do nowej sytuacji,
• Słaba sprawność ruchowa ? unikanie gier, zabaw ruchowych, zręcznościowych,
• Nadwrażliwość na dotyk, dźwięk, ruch, zapachy ,
• Częste mylenie kierunków oraz prawej i lewej strony ciała ,
• Dzieci tzw. ryzyka dysleksji ,
• Dysleksja, dysgrafia, dysortografia.

Należy pamiętać, że pojedynczy objaw nie jest wskaźnikiem występowania deficytów integracji sensorycznej. Jednak, jeśli będzie ich więcej, może być to wyznacznikiem przeprowadzenia diagnozy w kierunku tych zaburzeń.
Terapia SI wykorzystywana jest również w pracy z dziećmi:

• z autyzmem,
• zespołem Aspergera,
• niepełnosprawnością intelektualną,
• mózgowym porażeniem dziecięcym,
• zespołem Downa,
• innymi sprzężonymi zaburzeniami,
• grupy ryzyka: wcześniaków, dzieci po uszkodzeniach okołoporodowych,
• z opóźnionym rozwojem mowy, jąkających się ,
• z dysleksją, dysgrafią i dysortografią,
• nadruchliwych i z zaburzeniami emocjonalnymi.